Maddi Duran Varlık Değerlemesi
MADDİ DURAN VARLIKLAR NEDİR?
Maddi duran varlıklar, mal veya hizmet üretiminde kullanılmak, gerçek veya tüzel kişilere kiraya verilmek veya idari amaçlar çerçevesinde kullanılmak üzere elde tutulan ve bir dönemden daha fazla kullanımı öngörülen, şirketin fiziki envanterleridir.
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde Maddi Duran Varlık hesap grubuna dahil varlıklar şu şekilde düzenlenmiştir:
- 250- Arazi ve Arsalar,
- 251- Yer altı ve Yerüstü Düzenleri,
- 252- Binalar,
- 253- Tesis, Makine ve Cihazlar,
- 254- Taşıtlar,
- 255- Demirbaşlar,
- 256- Diğer Maddi Duran Varlıklar,
- 257- Birikmiş Amortismanlar (-),
- 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar,
- 259- Verilen Avanslar.
MADDİ DURAN VARLIK DEĞERLEMESİ NEDİR?
Şirketlerin bünyesinde, birçok maddi duran varlığı bulunmaktadır. Üretim faktörlerinden biri olan taşınmaz varlıkları; bina, arsa ve fabrika gibi gayrimenkuller) bünyesinde bulundurmaktadır. Şirketlerin bünyesinde bulunan taşınmaz varlıklar, finansal tablolarda tarihi değeri ile bulunmaktadır. Enflasyonist ortama ve satın alınması üzerinden geçen zamana rağmen değerinde herhangi bir artış veya azalış söz konusu değildir.
Maddi duran varlıkların değerlemesi; taşınmazların değerinin hesaplanması ile, değerinin belirlenmesi ve açıklanması ile raporların oluşturulması işlemlerinin bütünüdür.
Maddi duran varlıkların değerleme süreci, finansal tabloları hazırlarken dikkate alınan Uluslararası Muhasebe Standartları ile Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına bağlı kalarak hazırlanan, para birimi gibi pek çok değerlenme esası ve değerleme ölçütleri incelenerek değerlemesi yapılmaktadır.
MADDİ DURAN VARLIK DEĞERLEME ESASI VE ÖLÇÜTLERİ NELERDİR?
Değerleme ölçütleri, Vergi Usul Kanunu’nun 261’inci maddesinde yer alan ölçütler dikkate alınmıştır. VUK’nun da yer alan değerleme ölçütleri şu şekildedir:
- Maliyet bedeli,
- Borsa rayici,
- Tasarruf değeri,
- Mukayyet değer,
- İtibari değer,
- Rayiç bedel,
- Emsal bedel ve emsal ücret,
- Vergi değeri, yer almaktadır.
Değerleme ölçütleri ile, maddi duran varlıkların piyasa değeri, hesaplanmakta ve kira bedeli belirlenmektedir.
Türkiye Muhasebe Standartlarında değerleme esasları:
- Maliyet bedeli,
- Borsa rayici,
- Tasarruf değeri,
- Mukayyet değer,
- İtibari değer,
- Rayiç bedel,
- Emsal bedel ve emsal ücret,
- Vergi değeri, şeklinde belirlenmiştir.
Maddi duran varlık değerleme sürecinde, dikkat edilmesi gereken değerleme ölçütleri ve değerleme esasları araştırılarak, SPK tarafından belirlenen değerleme şirketi, Ege Değerleme’de, uzman ve tecrübeli kişilerce raporlar objektif ve güvenilir şekilde hazırlanmakta ve maddi duran varlık değerlemesi yapılmaktadır.
Maddi duran varlıkların çeşitliliğine göre değerleme raporunu hazırlayan SPK lisanslı değerleme uzmanları da değerlendirilecek maddi duran varlığın türüne göre farklılık göstermektedir.
- Arsa ve arazi değerlemesinde; Harita Mühendisi veya Şehir Plancısı,
- Bina ve fabrika gibi nitelikli yapıların değerlendirilmesinde, İnşaat Mühendisi veya Mimar,
- Makine ekipmanları gibi varlıkların değerlemesinde ise ilgili konuda tecrübeli makine mühendisi gibi değerleme uzmanları tarafından maddi duran varlık değerlemesi yapılmaktadır.
